CCAP Church Central Africa Presbyterian in Zimbabwe

Bij kerkleden van deze Church Central Africa Presbyterian in Zimbabwe, was ik van 10 december 2014 tot en met 7 februari 2015 een gast.

Ondanks verschillen in taal, gewoonten en manieren van geloven, werden deze weken een bijzondere tijd van ontmoeting tussen vele vrouwen, mannen, jongeren, kinderen en ik. Ze nodigden me uit, elk van de 22 gemeenten te bezoeken, met een inhoudelijke boodschap en het zien van hun vele projecten en activiteiten. Wat mij het meeste trof was dat zij in hun vaak grote armoede proberen het goede te doen. Zorgen voor de wezen in hun omgeving, op het land werken, een plan maken om samen in de kerk iets te doen voor jongeren, omzien naar elkaar. In de vele bijeenkomsten die we hadden kwamen allerlei onderwerpen voorbij. Over : 'Hoe ga je om met je lichaam ?" , "Hoe ga je om met andere mensen in de kerk ? ",  Hoe zie je het werk van de Heilige Geest in je leven ?"  In die periode maakte ik door de tien Woorden van Moses uit te werken als levenslessen voor vandaag, ook gebruik van de grote wereldreligies, mythen van Afrika en de afgoden in de Bijbel. In Rock Haven kon ik een paar uren lesgeven aan een groep evangelisten, omdat de docent met de politie meeging omdat er die nacht kippen waren gestolen.  De dieven hadden in regenweer het kippenhok opengesneden en een aantal kippen meegenomen. In de buurt werkt Unicef. Op dit terrein van de kerken bouwt men nu met steun van DVN een middelbare school. In 2010 was er niet veel te doen. Nu is de situatie veel beter. Tientallen jaren is deze groepsaccomodatie al van de CCAP en gebruikt men het als conferentieplek. Er woont nu een beheerder die veel groenten en mais verbouwt en zorgt voor de kippen. Als evangelist kreeg hij ook les in praktische bestaansmogelijkheden en koos voor landbouw en veeteelt.  Er woont ook ander personeel. Ook de aankomende evangelisten zijn hier intern. De scholieren gebruiken nu andere gebouwen op het terrein, terwijl zij wachten op hun in aanbouw zijnde school. In november 2014 kregen zij een mooi bedrag, maar de school was nog niet af. Een paar weken geleden kregen ze voor 2015 eenzelfde bijdrage en kunnen ze weer verder bouwen.

Na een aantal dagen in Harare, reisde ik 14 uren met Margareth, in een bus naar Hwange. Na een nachtje in ons gastgezin, konden we uren lang met een groep jongeren praten over hun leven. In de namiddag kwamen andere gemeenteleden voor een gebedssamenkomst. De volgende morgen bezochten we de Victoriawatervallen en reisden in de voormiddag door naar Bulawayo. Liftend met een man die een auto van het ene land naar het andere bracht.

De meeste tijd was ik bij de familie Mwalo in Harare. Zij zijn actieve kerkleden en gaan voor in kerkdiensten, bezoeken finaciële vergaderingen van de kerk en zorgen in hun ruime huis voor familieleden die hulp nodig hebben. Een meisje, die de basisschool bezoekt, heeft te arme ouders om voor haar te zorgen, zo is zij tijdens het naar school gaan bij hen in huis. En deze familie zorgt voor haar kleding en alles wat ze verder nodig heeft. Een jongen, woont ook bij hen, als hij een maand vakantie heeft van zijn kostschool. Het is daar heel gewoon, dat je als middelbare scholier in een schooluniform voor een paar maanden naar school gaat en daarna een maand thuis bent. Ook op basisscholen dragen ze uniformen en ouders en andere verzorgers vinden dit meestal prettig, zo is jeugd herkenbaar op straat. 

Ook in de kerk, in de CCAP dragen vrouwen op hun donderdagen uniformen. Die dag komen ze bij elkaar, bestuderen de Bijbel, spreken af wat er aan hulp geboden kan worden en dragen hun geld af in een gezamenlijk fonds. Ook bezoeken ze naburige kerken om elkaar te ontmoeten. Als er meerdere groepen bij elkaar zijn, kookt men na afloop nog een maaltijd met rijst, kip en een tomaten / groenten saus. Witte blouses en zwarte rokken, dragen ze als vrouwen van de CCAP. Ook zie je in andere kerken deze gewoonten en gebruiken, dan  natuurlijk met andere kleuren. Over het algemeen dragen vrouwen in dit land jurken en rokken. Ook dragen vrouwen in de kerk doeken, jurken of rokken van stoffen bedrukt met prints met de namen van CCAP gemeenten. Ook mannen in de kerk dragen soms een sjerp, als teken dat ze een bepaalde functie bekleden.

Woensdag is de dag dat de gemeenten als wijk, in huizen of in de kerk samenkomen, om te bidden, Bijbel te lezen en met elkaar van gedachten te wisselen.

Jeugd krijgt op zondag voor de dienst in groepen, op hun niveau vorming. Als de dienst begint, komen ze binnen. Elke zondagse dienst, zingen kinderen, jongeren, vrouwen en mannen apart in een groep. Dit is iets wat ze erg goed kunnen. Er is vaak begeleiding in ritme op een drum en andere hand instrumenten.

Bijbelstudie voor mannen is er door de week.

Op zaterdagen hebben vaak de oudere jongeren contacten met elkaar, doordat zij klussen doen in kerkgebouwen.

Eerste kerstdag gaat men, net als bij ons, naar de kerk. Aparte aandacht voor kinderen is er niet. Wij gingen Tweede Kerstdag met familieleden naar een meer.  

Met oud en nieuw komt men samen in de kerk en blijft daar de hele nacht.

Als er iemand overleden is gaat men naar het huis en zingt men de hele nacht Bijbelse liederen.

Bij een bruiloft in Harare met heel veel gasten op het gras en in tenten viel op dat men op oosterse wijze begroet. De bruid knielt voor haar nabije gasten en biedt wat te eten aan. Men begint met de huwelijkssluiting door uit de Bijbel te lezen en hierover inhoudelijk wat te zeggen, er wordt trouw beloofd.  Dansen en zingen horen bij hun cultuur en dat doen ze veel en vaak. 

Ook dagelijkse gewoonten zijn bijzonder. Koffie of thee krijg je hier in Nederland al snel voor je neergezet. Bij hen is de maaltijd als lunch, maar meestal in de vooravond, een samenkomen en genieten van wat er voor je staat en vaak ook een afsluiting van de dag. Heel veel schalen staan op de lage tafel, bij de gemakkelijke stoelen. Eerst komt de gastvrouw of haar dochter langs met een schaal en een kan warm of koud water om je handen te wassen en een doek om je handen te drogen. En men vraagt een zegen. Pannen en schalen met vaak kip, sadza (maïspap), rijst, wat vlees of worst, soms zoete of andere aardappelen, fijngesneden gekookte pompoenbladeren, bieten, wortelen, maiskolven, sperziebonen, okra, witte bonen, tomaten, uien, paprika en een rode saus, kunnen op het menu staan. Fruit hangt er aan de bomen : bananentrossen met prachtige bloemen, citroenen, mango's en avocado's. In de groentetuinen bij de huizen en op het erf van de kerk, staat meestal veel mais. Met daarbij wat sperziebonen, zoete aardappelen en pompoenen. Onze zomertijd is hun wintertijd en een droge periode na de regens in november, december, januari en februari. In hun wintermaanden juni, juli, augustus is er op het land weinig opbrengst. 

De mensen in Zimbabwe staan vroeg op en zijn in de avond vaak thuis omdat de wegen slecht verlicht zijn. In hun zomer, onze winter, is het vijf uur in de morgen al licht aan het worden en in de avond kun je de maan en de sterren al rond zeven uur in de avond zien als het helemaal donker is. Om ergens te komen lopen de meesten en nemen een busje of bus om te reizen. Fietsen zie je haast niet. Auto's zijn er wel, ook zie je veel pick-ups met allerlei spullen en met medereizigers, ook als het regent. Reizen met een trein doe je niet, dat duurt heel lang.